شبیه‌سازی توزیع رطوبت در خاک تحت آبیاری قطره‌ای با آب شور با استفاده از مدل SWAP

تعیین شکل توزیع رطوبت در خاک مستلزم صرف وقت وانجام آزمایش‌های صحرایی پرهزینه است. مدل‌های شبیه‌ساز جایگزین مناسبی درپاسخ‌گویی به مسائل مربوط به حرکت وتوزیع آب هستند.در این پژوهش، شبیه‌سازی رطوبت خاک تحت آبیاری قطره‌ای با مدل SWAP انجامگرفت وکارآیی مدل فوق درمقایسه بانتایج میدانی ارزیابی شد.مدلSWAP  براساس اطلاعات اندازه‌گیری شده ازمزرعه تحقیقاتی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهیدچمران اهواز تحت کشت ذرت و مجهزبه سامانه آبیاری قطره‌ای در سال زراعی 92-1391 وپارامترهای هیدرولیکی خاک به‌دست آمده ازمدل RETCارزیابیگردید. داده های مورد نیاز این پژوهش با استفاده از دو تیمار شوری آب آبیاری شامل تیمار T1 ( آب رودخانه کارون با شوری سه دسی زیمنس بر متر) و تیمار T2  با شوری 5/3 دسی زیمنس بر متر جمع آوری شد. روش کاشت به صورت دستی و در داخل کرت­هایی شامل چهار ردیف سه متری با فاصله ردیف 75 سانتی‌متر و با تراکم 80 هزار بوته در هکتار انجام شد. سیستم آبیاری قطره‌ای از نوع نوارهای تیپ با فاصله روزنه‌های 20 سانتی‌متر و با آبدهی 2/2 لیتر بر ساعت با فشار 6/0 بار بود. مقایسه مقادیراندازه‌گیری شده رطوبت خاک درمقابل مقادیرپیش­‌بینی شده تا عمق 90 سانتی‌­متری در روی پشته، 10و 20 سانتی‌­متری قطره‌چکان در قالب ترسیم نموداری و محاسبه بیشینه خطا (ME)، میانگین ریشه دوم خطای نرمال شده(NRMSE) و ضریب باقیمانده (CRM) انجام شد. مقادیرME،NRMSE  وCRM در 10 سانتی­‌متری قطره‌چکان به‌ترتیب برابر با 02/0، 41/14 و 0016/0- سانتی­‌متر مکعب بر سانتی‌­متر مکعب، در 20 سانتی‌­متری قطره­چکان 07/0، 49/15 و 036/0- سانتی­‌متر مکعب بر سانتی‌­متر مکعب و در روی پشته 1/2، 52/12 و 036/0- سانتی­‌متر مکعب بر سانتی‌­متر مکعب محاسبه شد. روند تغییرات دقت مدل SWAPدر برآورد رطوبت از نزدیک قطره‌­چکان به سمت دورتر از قطره‌­چکان کاهشی بود که می‌تواند به‌دلیل دقت پایین مدل در شوری­‌های بالا باشد. به طورکلی نتایج حاصل از شبیه‌­سازی مدل SWAPنشان داد که این مدل می‌تواند توزیع رطوبت در خاک را تحت آبیاری قطره‌ای با آب شور با دقت قابل قبولی شبیه‌سازی نماید و می توان آن را به‌عنوان ابزاری کارآمد برای ارزیابی توزیع رطوبت در اطراف قطره‌چکان قلمداد کرد.